Doğal Öğretim Süreci
Doğal ÖğretimDoğal öğretim, özel gereksinimli olan ve
olmayan tüm çocuklarla etkin bir şekilde
kullanılabilecek bir süreçtir.
Doğal öğretim sürecinin temelinde davranışsal
ve sosyal etkileşim yaklaşımları yer almaktadır.
Doğal öğretim süreci; doğal öğretim strateji ve
tekniklerinin davranış öncesi, davranış sırası ve
davranış sonrası durumlarda kullanılması
yönüyle davranışsal yaklaşıma, çocukla yetişkin
arasındaki nitelikli etkileşimi temel alması
yönüyle ise sosyal etkileşim yaklaşımlarına
dayanmaktadır.
Doğal öğretim sürecinde, çocuğun yoğun
olarak zaman geçirdiği ve kendisi için en
anlamlı olan doğal ortam, öğretim ortamı
olarak kabul edilmektedir. Doğal ortam ifadesi,
özel gereksinimli olan çocuğun normal gelişim
gösteren çocuklarla yoğun olarak bir arada
bulunduğu okul ortamını ya da çocuğun kendi
ev ortamını ifade etmektedir. Bu ortamlarda
meydana gelen günlük rutin, etkinlik ve
geçişler kimi zaman çevresel düzenlemelerle
kısmen yapılandırılmakta, çoğu zaman ise
yapılandırılmadan öğretim fırsatlarına
dönüştürülmektedir.
3
Doğal Öğretim
Doğal Öğretim Süreci
Günümüzde doğal öğretim sürecinin değişik yetersizlik gruplarında yer
alan (gecikmiş dil ve konuşma, Otizm Spektrum Bozukluğu, zihin yetersizliği
vb.) küçük çocukların farklı gelişim alanlarını (bilişsel ve ön akademik
beceriler, dil ve iletişim, sosyal ve duygusal, motor beceriler) desteklemek
amacıyla yaygın olarak kullanıldığı görülmektedir (Boulware, Schwartz,
Sandall ve Mcbride, 2006; Grisham-Brown, Pretti-Frontczak, Hawkins ve
Winchell, 2009; Grisham-Brown, Schuster, Hemmeter ve Collin, 2000;
Odom, 2000; Rakap ve Parlak-Rakap, 2011). Alanyazında doğal öğretim
süreci genellikle okul öncesi çocuklarla kullanılmasına rağmen, öğretim
fırsatlarının etkinlikler içerisine gömülmesinin değişik yaş gruplarında da
etkili olduğunu gösteren araştırmalar da bulunmaktadır (Chiara, Schuster,
Bell ve Wolery, 1995; Daugherty, Grisham-Brown ve Hemmeter, 2001;
Grisham-Brown, Pretti-Frontczak, Hawkins ve Winchell, 2009; Grisham-
Brown, Ridgley, Pretti-Frontczak, Litt ve Nielson, 2006; Horn, Lieber,
Li, Sandal ve Schwartz, 2000; Johnson, Rahn ve Bricker, 2004; Macy ve
Bricker, 2007; Malmskog ve Mcdonnell, 1999; Pretti-Frontczak ve Bricker).
Günümüzde doğal öğretimin yaygın olarak kullanılmasının nedenleri; özel
gereksinimli olan ve normal gelişim gösteren çocukların birlikte eğitim
almarını savunan kaynaştırma/bütünleştirme uygulamalarına gün geçtikçe
verilen önemin artması ve bu ortamlara uygun, öğretimin akışını bozmayacak,
ev ortamına dâhil edilebilecek, öğrenilenlerin genellenmesini sağlayacak,
gelişimsel olarak uygun yaklaşım ve yöntemlerin yaygınlık kazanmasıdır.
Bu uygulamaların başında ise doğal öğretim gelmektedir. Bu
doğrultuda okul öncesi öğretmenlerine doğal öğretimin felsefesini anlatabilmek
ve öğretmenlerin sınıflarında bu süreci kolaylıkla uygulayabilmelerini
sağlayabilmek amacıyla hazırlanan bu kitapçıklarda, doğal öğretim
süreci ve bu süreçte kullanılabilecek çevresel düzenlemeler, strateji ve
teknikler örnek olaylarla ele alınmıştır.
